OTWARTA NAUKA
Otwarta nauka jest to nowoczesne podejście do prowadzenia badań naukowych, które opiera się na idei powszechnego dostępu do wiedzy. Jej głównym celem jest zwiększenie transparentności, replikowalności i efektywności nauki poprzez udostępnianie wyników badań – w tym publikacji, danych badawczych, metod i narzędzi – w sposób otwarty i dostępny dla wszystkich zainteresowanych.
W praktyce oznacza to, że artykuły naukowe publikowane są w otwartym dostępie, co umożliwia każdemu – niezależnie od miejsca zamieszkania czy możliwości finansowych – bezpłatne zapoznanie się z wynikami badań. Podobnie dane badawcze, na których opierają się publikacje, publicznie dostępne w otwartych repozytoriach danych, co pozwala na ich dalsze wykorzystanie, analizę, weryfikację i ponowne bezkosztowe użycie w nowych projektach.
Otwarta Nauka obejmuje również upowszechnianie metod badawczych i narzędzi – takich jak oprogramowanie open source – tak, aby inne zespoły mogły je zastosować lub rozwijać. To podejście sprzyja nie tylko przejrzystości, ale także współpracy między badaczami z różnych dziedzin i instytucji, co sprzyja interdyscyplinarności i innowacjom.
Istotnym elementem Otwartej Nauki jest również otwarta komunikacja naukowa – czyli dzielenie się wynikami i przemyśleniami nie tylko w recenzowanych czasopismach, ale także poprzez preprinty, blogi naukowe, platformy tematyczne czy media społecznościowe. Takie otwarte podejście przyspiesza przepływ informacji i zwiększa zaangażowanie społeczności naukowej oraz odbiorców spoza świata akademickiego.
Otwarta Nauka to nie tylko hasło, ale realna zmiana kultury prowadzenia badań – prowadząca do większej dostępności wiedzy, lepszej jakości nauki i silniejszego powiązania nauki ze społeczeństwem. To zaproszenie do współpracy, dzielenia się i budowania nauki przyszłości, która jest bardziej inkluzywna, przejrzysta i odpowiedzialna.
Otwarta Nauka wg podstawowych założeń obejmuje sześć obszarów:
Ruch Open Science jest rozwinięciem Open Access, czyli idei bezpłatnego, trwałego i powszechnego dostępu do zasobów cyfrowych zawierających treści naukowe lub edukacyjne.
Publikacje Open Access mogą być udostępniane w dwóch modelach:
Open Access gratis (darmowy dostęp do pełnej treści publikacji na zasadach dozwolonego użytku);
Open Access libre (prawo do nieograniczonego, nieodpłatnego i niewyłącznego korzystania z treści publikacji na zasadach określonych w wolnej licencji – najczęściej Creative Commons; CC-BY lub CC-BY-SA).
Więcej informacji na stronie Otwartej Nauki.
Szczegółowe informacje o licencjach Creative Commons.
Copyright © Politechnika Częstochowska. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Politechnika Częstochowska uczelnią dostępną.
